Trong cánh đồng cuộc đời, có hai hình ảnh đối
lập đầy ý nghĩa: bông lúa chín vàng, trĩu nặng hạt, cúi đầu khiêm nhường; và cỏ
dại, nhẹ tênh, vươn cao ngạo nghễ. Câu nói “Cúi đầu là bông lúa, ngẩng đầu là cỏ
dại” không chỉ là một hình ảnh thơ mộng, mà còn là một triết lý sâu sắc về sự
trưởng thành, lòng khiêm tốn và giá trị đích thực của con người.
Cúi đầu, trong ngữ cảnh này, không phải là cam
chịu, không phải là sự khuất phục hay yếu đuối. Cúi đầu là thái độ của những
bông lúa chín – càng đầy hạt, càng nặng trĩu, càng khom mình xuống đất. Đó là
biểu tượng của sự trưởng thành đích thực, của những người đã đi qua gió sương,
đã nếm đủ những đắng cay ngọt bùi của cuộc đời, để rồi nhận ra rằng: càng biết
nhiều, càng hiểu mình nhỏ bé. Người giỏi thật sự không cần phải khoe khoang,
không cần phải ồn ào để chứng minh giá trị. Họ giống như lúa, lặng lẽ tỏa
hương, lặng lẽ nuôi sống bao người, và chính sự lặng lẽ ấy lại khiến họ trở nên
đáng quý.
Ngược lại, cỏ dại ngẩng đầu kiêu hãnh, vươn
cao giữa đồng, nhưng bên trong chỉ là sự rỗng tuếch. Cỏ dại không nuôi sống được
ai, không mang lại giá trị gì ngoài vẻ ngoài lấn át. Chúng bay tán loạn trong
gió, khoe mẽ sự tồn tại của mình, nhưng chính sự nhẹ nhàng vô nghĩa ấy lại khiến
chúng dễ bị lãng quên. Trong đời, ta cũng bắt gặp những “cỏ dại” như thế – những
người ồn ào, thích phô trương, nhưng lại thiếu chiều sâu, thiếu nội lực. Họ ngẩng
cao đầu, không phải vì tự tin, mà vì chẳng có gì đáng giá để phải cúi xuống học
hỏi, lắng nghe.
Lúa cúi đầu, không phải vì tự ti, mà vì nó biết
giá trị của mình. Cỏ ngẩng mặt, không phải vì kiêu hãnh, mà vì nó chẳng có gì để
mất. Triết lý này nhắc nhở ta rằng, làm người, khiêm tốn là dấu hiệu của sự trưởng
thành. Khiêm tốn không có nghĩa là hạ thấp bản thân, mà là biết nhìn nhận giới
hạn của mình để không ngừng học hỏi, hoàn thiện. Người càng có năng lực, càng
không cần hô hào, bởi giá trị thật sự sẽ tự lên tiếng. Một nhà khoa học vĩ đại
không cần phải tuyên bố mình thông minh, một nghệ sĩ tài hoa không cần phải
khoe khoang tác phẩm của mình – họ để thành quả nói thay lời.
Cúi đầu để học, để lắng nghe, để thấu hiểu. Đó
là cách mà bông lúa “nặng hạt” hơn mỗi ngày. Trong cuộc sống, có những lúc ta cần
khom mình trước những bài học từ thất bại, từ những lời góp ý chân thành, hay từ
những người đi trước dày dạn kinh nghiệm. Cúi đầu không làm ta nhỏ đi, mà ngược
lại, làm ta lớn lên, làm tâm hồn ta giàu có hơn, sâu sắc hơn. Chỉ khi ta biết hạ
mình để học hỏi, ta mới có thể tích lũy được những “hạt lúa” quý giá – kiến thức,
trải nghiệm, và sự trưởng thành.
Vậy khi nào cần ngẩng đầu? Là khi ta đã đủ nội
lực, đã “chín” như cánh đồng lúa vàng rực rỡ. Ngẩng đầu không phải để kiêu ngạo,
mà để tự tin bước đi, mang giá trị của mình chia sẻ với đời. Đó là khoảnh khắc
ta đứng thẳng, không phải để lấn át ai, mà để truyền cảm hứng, để làm điểm tựa
cho người khác. Nhưng ngay cả khi ngẩng đầu, người trưởng thành thực thụ vẫn giữ
trong lòng sự khiêm nhường, bởi họ hiểu rằng, dù có giỏi đến đâu, vẫn luôn có
những điều cần học, cần khám phá.
“Cúi đầu là bông lúa, ngẩng đầu là cỏ dại” –
câu nói ấy như một lời nhắc nhở dịu dàng mà sâu sắc. Trong hành trình làm người,
hãy chọn làm bông lúa: khiêm tốn, lặng lẽ, nhưng trĩu nặng giá trị. Hãy cúi đầu
để học, để lắng nghe, để trưởng thành, và khi thời cơ đến, hãy ngẩng lên với
tâm thế của một cánh đồng lúa chín, tỏa hương cho đời. Đó mới là cách sống đáng
quý, đáng trân trọng.
Lm.
Anmai, CSsR